‘Als ik kijk naar wat mijn vader met zijn broer in veertig jaar tijd heeft opgebouwd, twijfel ik enorm of ik dit met mijn neven en nichten ooit op een goede manier kan doorzetten.’ Jaap heeft er slapeloze nachten van. ‘Het is inmiddels zo’n groot concern met zoveel verantwoordelijkheid. Als je alleen al denkt aan alle werknemers en hun gezinnen. Terwijl door Corona de risico’s en onzekerheden groot zijn. Wij missen de jarenlange ervaring in het bedrijf. Kunnen we dit wel aan?’ Enkele handreikingen voor het bepalen van de koers.
Er zijn veel toekomstige eigenaren van familiebedrijven bij wie deze vraag speelt. Het is ook niet niks om opeens de verantwoordelijkheid over te nemen. En waarvoor eigenlijk? Dat is vaak de eerste vraag. Wat is het dat je als eigenaar doet? John Fentener van Vlissingen is duidelijk over zijn rol als eigenaar: ‘Ik ben de reder en ik bepaal waar het schip naar toe gaat, de kapitein bepaalt vervolgens hoe we er komen.’ Fentener van Vlissingen kan als eigenaar zo duidelijk zijn door zijn jarenlange ervaring in het bedrijf. Dit wordt anders als de situatie ontstaat zoals in het geval van bovenstaande familie dat in de directie in de komende jaren naar verwachting geen familieleden zullen zitten. Daardoor wordt de rol van eigenaar anders en explicieter.
Verantwoordelijkheden
Als je op hoofdlijnen kijkt, zijn er vier algemene verantwoordelijkheden van eigenaren. Zij:
- bepalen de waarden die de basis vormen voor de bedrijfscultuur
- zetten de stip op de horizon en bepalen daarmee het kader voor de bedrijfsstrategie
- bepalen de financiële doelstellingen omtrent groei, risico, liquiditeit en winstgevendheid
- zorgen voor een capabele directie en effectieve inrichting van de governancestructuur
Het zetten van de stip op de horizon is misschien wel de moeilijkste verantwoordelijkheid om over te nemen. Het gaat om vraagstukken rondom diversificatie, de geografische scope van je business, welke bedrijfsactiviteiten doe je wel of niet? Heldere antwoorden zijn nodig om doelgericht te kunnen ondernemen.
De vorige generatie zal de koers vaak bepaald hebben vanuit hun rol in de directie. De komende generatie zal dit op een hele andere manier gaan doen. Het zal een teameffort worden samen met de directie en de Raad van Commissarissen of Raad van Advies. Waarbij de eigenaar toetst of de voorstellen van de directie passen in het financiële kader en aansluiten bij de normen en waarden die de bedrijfsfamilie belangrijk vindt.
Kernvraag
Daarbij is het overnemen van deze verantwoordelijkheid vaak een geleidelijk proces. De vader van Jaap is voorlopig nog aanwezig en dit biedt ruimte voor hem en zijn neven en nichten om te groeien in hun rol.
‘Het is nooit goed om een fletse kopie te zijn van iemand anders. Wat wel werkt, is om een sterke versie van jezelf te zijn.’ Een belangrijk advies dat ook hier geldt. Neem dit ter harte bij het beantwoorden van de kernvraag over eigenaarsverantwoordelijkheid. Hoe geven we als team van eigenaren gezamenlijk invulling aan onze verantwoordelijkheden op een manier die past bij ons, die we kunnen waarmaken en die recht doet aan het bedrijf? Een mooie uitdaging!
