In onze vorige blog kwam aan de orde dat sterke waarden je familiebedrijf succesvoller maken. Maar ook dat sterke familiewaarden je familie verbinden en het bedrijf voeden. In deze blog bespreken we de praktische kant ervan. Hoe kom je tot die familiewaarden? En hoe werken ze in de praktijk?
Meestal vinden families het absoluut niet makkelijk om samen te bespreken wat ze echt belangrijk vinden. Met vrienden is het vaak makkelijker. Dus het is allereerst een kwestie van tijd maken voor dit onderwerp en het willen verkennen. Dat lukt meestal niet door het tijdens het kerstdiner eens aan te kaarten. Grote kans dat de kalkoen dan net op tafel komt, een familielid net wegloopt of een ander familielid een grap maakt waardoor het onderwerp wegloopt. Dus ook al voelt het oncomfortabel, zorg dat het in een speciaal familieoverleg op de agenda komt. Zorg dat er commitment in de familie is om er tijd in te stoppen. De rationeler ingestelde familieleden kun je over de streep trekken met rapporten die laten zien hoe belangrijk waarden zijn voor de financiële resultaten op de lange termijn.
Als je hebt besloten dat je er als familie tijd in wil stoppen, ga je bedenken in welke vorm je dat wil doen. Het hangt een beetje af van de samenstelling van de groep wat je kunt doen. Met een gezin met broers en zussen is het natuurlijk anders dan met achterneven en nichten. En mensen van 18 praten op een andere manier over waarden dan mensen van 60. Ze hebben ook andere waarden. Kijk vooral wat bij de familie past. Waarden motiveren en brengen energie los, dus organiseer het zo dat dat ook gebeurt. Je kunt bijvoorbeeld een paar jonge familieleden de oprichter laten interviewen over hoe en waarom hij het bedrijf heeft opgericht. Of aan iedereen vragen om een paar anecdotes over de familie op te schrijven, die bundelen en iedereen vragen wat die anecdotes zeggen over de familie. Misschien zijn er bepaalde familiespreuken die aangeven welke waarden en normen er in de familie leven. Als je iedereen op zo’n manier eerst bewust laat nadenken en daarna samen het gesprek gaat voeren, dan komt daar zeker wat uit. Er zijn ook spellen in omloop die je kunt gebruiken. Dat voelt misschien wat gekunsteld, maar ook die leveren wat op. Achteraf zeggen families vaak dat het een van de meest bijzondere avonden was die ze samen hebben gehad. Het mag duidelijk zijn dat je dit niet in een uurtje doet. Voer het gesprek over wat iedereen belangrijk vindt en welk gedrag daar bij hoort, laat het bezinken en voer weer een gesprek. Zo simpel is het.
Wat doe je vervolgens met de vastgestelde familiewaarden in het bedrijf?
Dat is de volgende niet onbelangrijke vraag. Kort geleden vertelde een directeur grootaandeelhouder dat zijn familie respect had benoemd als een van de kernwaarden. Hun recent aangenomen directeur verkoop schold zijn medewerkers echter grof uit als ze bepaalde targets niet haalden. Blijkbaar werkte dat, want de verkoop liep goed. Hij is er desondanks uitgezet. Hij kon zijn gedrag niet aanpassen, maar de familie wilde geen concessies doen aan haar kernwaarden. Zo kan het dus werken in de praktijk.
