Volgens onderzoek van Nyenrode heeft maar 25% van de familiebedrijven met meer dan 100 werknemers een Raad van Commissarissen (RvC). Dat percentage is ruim 50% bij niet familiebedrijven. Dit is niet helemaal onverwacht, want algemeen bekend is dat bedrijfsfamilies graag hun eigen zaken regelen. Een boeiende vraag in dat verband is wat commissarissen mogen doen die wèl zijn benoemd in een familiebedrijf? Als familiebedrijven graag hun eigen zaken regelen, hoeveel ruimte geven ze dan aan hun commissarissen? En welke ruimte pakt die commissaris zelf?
“Het is niet altijd eenvoudig om meer ruimte te pakken, maar soms is dat wel nodig”.
Dat was de overall mening van commissarissen en familiebedrijven tijdens twee INNOO-ronde-tafelbijeenkomsten over dit thema. Uit hun praktijk blijkt dat er soms onderwerpen zijn die de familie niet als het werkgebied van de RvC ziet, terwijl het maar de vraag is of dat verstandig is. Zo’n onderwerp is bijvoorbeeld het vaststellen van de directiebeloning, het benoemen en ontslaan van de directie, het opvolgingsproces of het functioneren van de STAK. Wat doe je als commissaris als jouw mening niet wordt gevraagd? Stel er wordt nooit iets besproken over de opvolging, laat je dat dan gebeuren als RvC lid? Of pak je meer ruimte?
Het begint bij de realisatie dat een onderwerp besproken moet worden. En het al dan niet bewuste besluit om het te agenderen. Vervolgens is de vraag hoe je dat doet. Soms is het gemakkelijker voor een niet familielid in de RvC om het aan te kaarten, op andere momenten kan een familielid juist veel meer bereiken. Soms heeft een sterke DGA een sterke persoonlijkheid in de RvC nodig die gewoon onomwonden zegt waar het op staat. Op andere momenten heb je een andere stijl en manier nodig om je punt over de bühne te brengen.
Het is belangrijk dat je als commissaris snapt welke rol er wordt gevraagd voordat je toetreedt tot een RvC. Zorg daarom dat je goed met de familie praat om helder te krijgen hoeveel ruimte zij willen dat je neemt. En als alles nog niet zo helder is, dan kan dat ook aanleiding zijn om eerst eens met een informele Raad van Advies te beginnen als voorganger voor een RvC. Dan kan de rol van een RvC en welke ruimte de RvC mag nemen zich gaandeweg uitkristalliseren.
Een praktische tip van een commissaris ter afsluiting: Stel de vraag in de volgende evaluatie van de RvC: Nemen we voldoende ruimte en doen we het op de goede manier?
