Een bekend beeld bij opvolgingssituaties: de opvolger voelt dat hij klaar is om het stokje over te nemen en de overdrager worstelt. Want die heeft er nog geen volledig vertrouwen in en vindt het ondernemen zelf nog veel te leuk. Steeds meer mensen om hem heen zeggen dat hij/zij moet loslaten, maar dat voelt niet goed. Met als gevolg spanningen tussen de overdrager en de opvolger.
Goed nieuws voor de overdragers! Het kan goed zijn dat het te vroeg is om los te laten. Helemaal loslaten als een opvolger net in het bedrijf komt, kan meestal helemaal niet. Vertrouwen moet groeien. Iedereen roept dat overdragers moeten loslaten, maar veel beter is het om te spreken over anders vastpakken. Hun rol is niet direct uitgespeeld. Dat zou zonde zijn, dan valt al die kennis en ervaring gewoon weg. Anders vastpakken, daar gaat het om. We merken regelmatig dat dit een eye opener is. Het idee om los te laten verkrampt de overdrager, terwijl het idee om anders vast te pakken openingen geeft.
Niet dat dit meteen makkelijk is. Tijdens het opvolgingsproces vergt dit zeker wat van de overdrager. Hoe kun je anders vastpakken, wat wordt de nieuwe rol, hoe ga je die invullen? Hoe kun je betrokken blijven en tegelijkertijd de opvolger genoeg ruimte geven om te leren en een eigen stijl te ontwikkelen? Als overdrager ga je je meer ontwikkelen in de rol van coach of klankbord. Daarmee laat je niet los, maar pak je het wel anders vast.
Recent spraken we twee directeuren die met overdracht bezig zijn. Voor deze blog noemen we ze even A en B. Het gesprek ging ongeveer als volgt: “Zeg jij iets als jij het heel anders zou doen?”, vroeg A aan B. “Dat deed ik vroeger wel”, zei B. “Nu ben ik het anders gaan vastpakken. Ik dènk het wel, maar bijt dan op mijn tong. Ik probeer dan in ons tweewekelijks gesprek die momenten te bespreken. En dan stel ik me veel meer op als coach waarbij ik ook vooral luister en vragen stel aan mijn opvolger”. A gaf aan dat hij dat erg lastig vond. Hij had altijd leidinggegeven door directe instructies te geven. Hij werd daar wel doodmoe van, want het leek alsof niemand iets uit zichzelf deed, hij moest er altijd bovenop zitten. Zijn zoon was goed uit het assessment gekomen. Volgens iedereen was hij uit het goede hout gesneden en was hij er klaar voor om de eindverantwoordelijkheid op zich te nemen. Maar hij was zo anders dan zijn vader en hij kende het bedrijf nog niet goed genoeg. Loslaten? Dat kon helemaal nog niet. Maar anders vastpakken? Hmmm, daar zou hij over gaan nadenken.
De twee spraken elkaar 6 maanden later weer. A vertelde dat hij anders was gaan vastpakken. “Ik ben minder op de zaak. Ik heb mijn bureau verplaatst naar de andere kant van ons kantoorgebouw. Bepaalde taken die ik bij me wilde houden, heb ik toch aan mijn zoon overgedragen. Iedere week gaan we één keer samen lunchen en dan spreken wij over die taken. En ja, ik probeer mijn tong af te bijten als ik me erger aan de stijl van mijn zoon. Ik kan er niks aan doen, maar mijn gevoel is toch heel vaak dat hij er te weinig bovenop zit en te weinig details kent”. Als klap op de vuurpijl vertelde hij dat hij komende zomer 2 maanden met de boot zou weggaan. Dat kon, vond hij, “want onze Raad van Advies is goed ingevoerd in het bedrijf en kan snel bijspringen”. Hij zou op de boot nog wel de weekrapportages krijgen.
Dit waren de ervaringen van 2 overdragers. Anders vastpakken ziet er voor iedereen verschillend uit, daar is geen vast recept voor, ook al zitten er altijd wel een paar vaste ingrediënten in. Zit u in een overdrachtssituatie? Bedenk u dan ook eens wat het kan opleveren als u het woord loslaten vervangt door anders vastpakken en hoe dat er voor u uit kan zien.
