De boute uitspraak in de kop werd onlangs gedaan door een advocaat die veel met familiebedrijven werkt. Zijn uitspraak wordt gesteund door onderzoek waaruit blijkt dat 60% van de mislukte overdrachten van familievermogen te wijten is aan een gebrekkige communicatie en verstoord vertrouwen. Dit leidt tot conflicten. Als je dat weet is het opmerkelijk dat er in familiebedrijven relatief weinig structureel wordt gedaan om goed met conflicten om te gaan.
In de kern hebben conflicten in familiebedrijven ermee te maken dat familie en zaken zo verweven zijn dat taakinhoudelijke en emotionele zaken door elkaar heen lopen. En als je niet oppast, kan dit escaleren in langlopende emotionele conflicten waarbij de posities verharden en goede besluitvorming wordt geblokkeerd. Lees het boek over de Gucci’s maar: The house of Gucci, a sensational story of murder, madness, glamour and greed geschreven door Sarah Gay Forden. Zakelijke verschillen van inzicht resulteerden in hoogoplopende familiale machtsconflicten. Dit alles leidde tot een dramatische moord waarmee het boek begint.
Een minder spannend maar veel voorkomend voorbeeld uit de praktijk: een bedrijf heeft twee aandeelhouders, twee broers. De markt staat onder druk. Broer A wil investeren omdat hij dat nodig vindt voor het bedrijf en omdat zijn kind in het bedrijf komt. Hij wil ook alvast zijn aandelen gaan overdragen. Broer B wil dat niet, zijn kinderen zijn nog wat jonger en hij vindt het tijd om zijn pensioen eerst zeker te stellen. Hier spelen een aantal financiële vraagstukken die de eigenaren met een zakelijke blik moeten beantwoorden. Is het bedrijfseconomisch verstandig om nu te investeren? Wat is het risico? Willen de eigenaren dat risico nemen? Hoe is hun oude dag geregeld? Hoe zou je een overdracht kunnen financieren? In hoeverre speelt fiscaliteit een rol? Dit zijn zakelijke financiële vragen die geadresseerd moeten worden. Maar die zakelijke vragen worden niet geadresseerd omdat er vraagstukken met lastige emotionele componenten doorheen lopen. Die hebben met het familieperspectief te maken. Willen ze de aandelen aan de volgende generatie doorgeven? Willen de kinderen dat? Hoe zal opvolging in de leiding gaan plaatsvinden? Welke issues spelen daarbij een rol? In deze discussie zit vaak de pijn. Want wat als broer A hele capabele kinderen heeft en broer B gelooft dat zijn kinderen net zo overschaduwd zullen worden als hij door zijn eigen broer?
Het gesprek over deze vragen is vaak lastig op gang te krijgen. In sommige families nog lastiger dan in andere. Geen idee hoe groot de kans was dat tijdige gesprekken de Gucci familie hadden kunnen helpen. Maar als de vis onder tafel blijft liggen gaat hij steeds meer stinken. Dat hebben de Gucci’s aan den lijve ondervonden. Broer A en B moeten dus het gesprek aangaan. Dat is niet makkelijk. Om escalatie te voorkomen lijkt het noodzakelijk daar een vertrouwenspersoon bij te halen. Deze kan hen helpen beslissingen te nemen om de continuïteit van hun bedrijf veilig te stellen.
