Een reis naar China geeft spiegels voor familiebedrijven. Als je je gaat verdiepen in China, zie je een verhaal opdoemen van een complex systeem met een verleden en een toekomst. Een verhaal over opkomst en verval, over het herdefiniëren van waarden, visie, missie, doelen en strategie onder veranderende omstandigheden. Zo zitten verhalen over familiebedrijven die meerdere generaties bestaan ook in elkaar.
In 1420 voer een Chinese kapitein met hele groentetuinen aan boord over de wereldzeeën. Hij zou waarschijnlijk 70 jaar eerder dan Columbus Amerika ontdekt hebben als hij niet naar huis was gesommeerd door de keizer die het onzin vond buiten de grenzen van Azie te kijken. Dat is tegenwoordig wel anders in China. Deng Xiaoping zette de ramen naar de buitenwereld open met een beeldende uitspraak die alle Chinezen kennen: “No matter if it is a white cat or a black cat; as long as it can catch mice, it is a good cat”. Daarmee wilde hij aangeven dat het slim is om ook buitenlanders te laten bijdragen aan economische groei.
Hier zie je de parallel met familiebedrijven. Of je je nu kunt vinden in de algehele lijn van de Chinese partijtop of niet: het nieuwe omarmen geeft impulsen. Dat is een belangrijk thema voor familiebedrijven, zowel tijdens generatiewisselingen als in veranderende markten. De cruciale vraag daarbij is wat je tegelijkertijd blijft eren uit het verleden. Welke waarden blijf je houden? Hoe hou je het goede en hoe maak je nieuwe keuzes? Hoe doe je dat consistent en maak je dat expliciet?
Weer terug naar China. Doelen worden expliciet gemaakt en consistent gecommuniceerd. Xiaoping legde focus op inkomensgroei van de bevolking door zijn befaamde woorden: “poverty is not socialism, to be rich is glorious”. Inmiddels gaan de economische groeicijfers door het plafond. Nu is de doelstelling van de overheid om het aantal landgenoten in de middenklasse op afzienbare termijn van 250 miljoen nu naar 600 miljoen te brengen (op een totaal van 1.4 miljard mensen). En China wil van massaproductie opschuiven naar focus op kennis en kwaliteit. Het buitenland is daarin heel instrumenteel.
Wat kun je concluderen uit dit –in ieder geval korte termijn- succes? Misschien dat je met een visie, een strategie en implementatiekracht op de korte termijn bergen kunt verzetten. Maar wat is nu het ultieme doel van Peking? Om de oude glorie herstellen? Of om op een duurzame manier samen met de vroegere barbaren in een nieuwe orde te komen tot continuïteit van het hele systeem? Laten we dat laatste hopen. En daar ligt weer een mooie parallelle vraag voor familiebedrijven. Streef je naar glorie en continuïteit van het familiebedrijf of ook van de wereld daarbuiten? Wat is je ultieme doel of missie? Dat is een belangrijke vraag waar je deze dagen met je familie een goede kerstboom over op kan zetten.
